KARACİĞER NAKLİ NEDİR?

Karaciğer nakli fonksiyon görmeyen ya da üzerinde tümör gelişmiş olan karaciğerin tamamının ameliyat ile çıkarılıp yerine sağlıklı bir karaciğer konulmasıdır. Karaciğer naklinde organ beyin ölümü gerçekleşmiş kadavra vericiden ya da karaciğerinin belirli bölümünün alındığı canlı vericiden temin edilmektedir.

Canlı Vericiden Karaciğer Nakli

Tamamen sağlıklı 18 yaşından büyük bir kişinin kendi özgür iradesi ile gönüllü olup karaciğerinin bir kısmının alınması ile yapılmaktadır. Bu ameliyatın yapılabilmesi için alıcı ve verici hastalar arasında 4. dereceye kadar kan ve kayın akrabalığının olması, akraba dışı hastalarda ise il sağlık müdürlüklerinden etik kurul onayının alınması gerekmektedir.

Kadavra Vericiden Karaciğer Nakli

Beyin ölümü gerçekleşmiş bir hastanın ailesinin organları bağışlaması ile yapılmaktadır.

KARACİĞER NAKLİ HANGİ HASTALIKLARDA YAPILIR?

Akut Karaciğer Yetersizliği

Daha önce bilinen bir karaciğer hastalığı olmayan hastada ani gelişen sarılık, şuur bulanıklığı ve kanamaya eğilimin olduğu tablodur. En sık nedenleri;

•  Virüsler
•  İlaçlar
•  Kimyasal maddeler.
•  Yabani mantar zehirlenmesi’ dir.

Kronik Karaciğer Hastalıkları

Daha önceden bilinen bir karaciğer hastalığı olan hastada zaman içerisinde karaciğerin vücudun ihtiyacını karşılayamaması sonucu gelişen tablodur. Hastalarda karında şişliğe neden olan sıvı birikimi ( assit ), yemek borusundan ölümcül olabilen kanamalar ( özofagus varis kanaması ), değişik derecelerde bilinç bozukluğu ( hepatik ensefalopati) görülebilmektedir. En sık nedenleri;

•  Hepatit B ve Hepatit C Virüs Enfeksiyonları.
•  Alkol Dışı Karaciğer Yağlanması.
•  Uzun Süreli ve Yüksek Miktarda Alkol Kullanımı.
•  Karaciğerde Çok Sayıda Kistin Bulunduğu Hastalıklar.
•  Karaciğer Venlerinin Tıkanıklığı İle Giden Tablolar.
•  Karaciğerde Sentez Edilen Enzimlerdeki Defektlere Bağlı Metabolik Hastalıklar.
  •  Antitripsin Eksikliği.
  •  Glikojen Depo Hastalıkları.
  •  Wilson Hastalığı
  •  Hemakromatozis
•  Karaciğerde Üretilen Safranın Barsağa Akışının Bozuk Olduğu Hastalıklar.
  •  Bilier Atrezi
  •  Primer- Sekonder Biliyer Siroz
  •  Primer Sklerozan Kolanjit
•  Nedeni Belirlenemeyen Karaciğer Fonksiyon Bozuklukları.

Karaciğerde Gelişen Kanserler

•  Hepatosellüler Karsinom.
•  Nöroendokrin Tümörler.

SİROZDA VÜCUTTAKİ BULGULAR NELERDİR?

Karaciğer Sirozunda Vücutta Dikkat Çeken Değişiklikler;

•  İştahsızlık
•  Halsizlik
•  Yorgunluk
•  Güçsüzlük
•  Kaşıntı
•  Ciltte Ve Gözlerde Sararma
•  Deride Morluk ve Kızarıklık
•  Karın Cildindeki Venlerde Belirginleşme
•  Kas Kitlesinde Azalma
•  Karında Sıvı Toplanması
•  Bacaklarda Ciltaltı Ödem
•  Bilinç Bulanıklığı

KAN GRUBU UYUMU

Karaciğer nakli için sadece kan grubunun uyumu yeterlidir. Vericinin Rh faktörünün (+) veya (-) olmasının herhangi bir etkisi yoktur. Doku gruplarının uyumu aranmamakta ve ek bir immunolojik değerlendirme yapılmamaktadır.

Karaciğer Nakli İçin Kan Grubu Uyumları Nasıl Olmalıdır?

KİMLER VERİCİ OLAMAZ

•  ABO kan grubu uygun olmayanlar.
•  18 yaşından küçükler.
•  Gönüllü verici olmayanlar.
•  Aşırı kilolular.
•  Psikiyatrik bozukluğu olanlar.
•  Alkolizm ve madde bağımlılığı olanlar.
•  Kanser tanısı olanlar.
•  Kronik hepatit hastaları.
•  AİDS hastaları.
•  Kalp ve akciğer hastalığı olanlar.
•  Diabet tanısı olanlar.
•  Nörolojik hastalığı olanlar
•  Kanama bozukluğu olanlar
•  Karaciğer yağlanması olanlar.
•  Karaciğer volümünün yetersizliği.
•  Gebelik.

TABURCULUK SONRASI HAYAT

Başarılı bir karaciğer nakli sonrası hastaların çoğu 8 ile 12 hafta arasında hastalık öncesi yaşamlarına geri dönerler. Hastalar ilerleyen dönemlerde sorun yaşamamak için yaşam tarzlarında önerilen değişiklikleri mutlaka yapmalıdır.

İlaç Kullanımı

Size başlanan ve vücudunuzun karaciğeri reddetmesini engelleyen immunsüpresif ilaçları önerilen dozda, hergün aynı saatte ve aynı şekilde kullanınız.

Temizlik ve Hijyen

Karaciğer nakli olan hastalar bağışıklık sistemini baskılayıcı ilaçlar kullandıkları için özellikle kişisel hijyenlerine dikkat etmek zorundadırlar. Düzenli duş alma, el ve vücut temizliğine özen gösterme ve diş fırçalama son derece önemlidir. Kalabalık ortamlarda maske takılması önerilmektedir.

Beslenme ve Diyet

Karaciğer nakli sonrası aşırı kilo almaktan kaçınılmalıdır. Bunun için düzenli kilo takibi yapılmalıdır. Aksi takdirde yeni karaciğeriniz yağlanabilir ve fonksiyon kaybı yaşanabilir. Taburculuk sonrası özellikle erken dönemde şeker ve tuzdan uzak durulmalıdır. Günlük ortalama 2 litre sıvı alınmalıdır.

Egzersiz

Taburculuk sonrası erken dönemde tempolu yürüyüş başlanabilecek en uygun egzersiz yöntemidir. Bu dönemde ağır egzersizlerden kaçınmak gerekir. Sağlık durumunuz yerindeyse 6. aydan sonra yüzme gibi egzersizlere başlanabilir.

Araç Kullanmak

Taburculuk sonrası 1. aydan sonra araba kullanmanız daha uygun olacaktır.

Alkol

Karaciğer naklinden sonra alkol kesinlikle yasaktır.

Sigara Kullanımı

Karaciğer naklinden sonra sigara kesinlikle yasaktır.

Seyahat

Taburculuk sonrası yurtiçinde ya da yurtdışına seyahat etmenizi engelleyecek bir durum yoktur. Seyahatleriniz sırasında unutmamanız gereken en önemli şey yanınıza yeterince ilaç almak olacaktır.

Cinsel Faaliyet ve Üreme

Karaciğer nakli sonrası 3. aydan itibaren cinsel faaliyetlere tekrar başlanabilir. Karaciğer nakli sonrası ilk 1 yıl hamilelik önerilmez. Sonraki dönemlerde doktorunuzun takibi altında olmak şartıyla hamile kalabilirsiniz.

Aşılar

Canlı ( Atenüe ) aşıların yapılması kesinlikle yasaktır.

Ev Hayvanları ve Bitkiler

Aşılı evcil hayvanlarla temas etmekte herhangi bir sakınca yoktur. Toprakla uğraşılırken mutlaka eldiven kullanılmalıdır.